اثر آرایش کاشت بر خصوصیات فنولوژیک و شاخص‌های رشد گلرنگ در شرایط دیم

به منظور بررسی اثر آرایش کاشت بر صفات فنولوژیک و فیزیولوژیک گلرنگ در شرایط دیم، آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در ایستگاه تحقیقاتی شیروان چرداول استان ایلام به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل سه فاصله ردیف 30،40 و50 سانتی‌متر و سه فاصله بوته روی ردیف 10، 15 و20 سانتی‌متر بودند. در این پژوهش تمام صفات فنولوژیک بجز تعداد روز تا سبز شدن تحت تاثیر فواصل ردیف و فواصل بوته روی ردیف قرار گرفتند. نتایج نشان داد که فواصل ردیف و فواصل بوته روی ردیف‌های کمتر دارای تعداد روز تا طبق دهی، گلدهی و رسیدگی کمتری بودند. نتایج آزمایش نشان داد که در فواصل ردیف و فواصل بوته روی ردیف کمتر، به دلیل توزیع یکنواخت بوته-ها، پوشش گیاهی سریع‌تر کامل شده و حداکثر استفاده از عوامل محیطی و تابش خورشید به عمل آمد. بیشترین شاخص سطح برگ (1/2 و 1/2)، سرعت رشد گیاه (1/2 و 3/2 گرم بر متر مربع در روز) ، تجمع ماده خشک (4/437 و 1/421 گرم در متر مربع) و سرعت جذب خالص (209/0 و 216/0 گرم بر گرم بر روز) در فاصله ردیف 30 سانتی‌متر و فاصله بوته روی ردیف10 سانتی‌متر در اوایل و اواسط دوره رشد حاصل گردید. در اواخر فصل رشد، شاخص‌های سرعت رشد گیاه و سرعت جذب خالص به دلیل سایه اندازی بوته‌ها و ریزش برگ‌ها منفی شدند. در نتیجه فاصله ردیف 30 سانتی‌متر و فاصله بوته روی ردیف10 سانتی‌متر به دلیل دارا بودن شاخص سطح برگ، سرعت رشد گیاه و تجمع ماده خشک بالاتر، از عملکرد دانه بیشتری برخوردار بودند ( به ترتیب 1971 و1730 کیلوگرم‌ در هکتار). به نظر می‌رسد که با متمرکز کردن اهداف اصلاحی بر روی مقدار ماده خشک و بهبود دو شاخص سرعت رشد گیاه و شاخص سطح برگ می‌توان عملکرد دانه در گلرنگ را بهبود بخشید.